Crosso-de-Smith
Leptodon smithii
Neckeraceae
Nom en français : Leptodon de Smith.
Descripcioun :Aquelo mousso pluroucarpo trachis majamen sus li pège d'éuse e de roure. Douno de mato plato pu o mens grando, li tijo soun un à dous cop penado. Bagnado fai de tijo plato alor que seco douno de crosso que sèmblon pièi de cascavèu. La fueio èi redouno-óublougo emé de bord lisc. La costo fai aperaqui li tres part dous de la longour de la fueio.
Usanço :I'a pas trop pèr s'engana emé la crosso-de-Smith que se recounèis pulèu bèn. Es uno meno proun coumuno au nostre e dins lou relarg mediterran. Au contre devèn raro à l'uba, pèr acò èi marcado sus listo roujo categourìo LC valènt à dire soucit minour.
Port : Pluroucarpo
Taio : 5 à 6 cm
Fueio : 0,6 à 1,2 mm
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Leptodon
Famiho : Neckeraceae
Ordre : Hypnales
Coulour de la flour :
Petalo : 0,15 à 0,2 cm
Ø (o loungour) flour : Coumplet
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mars à mai
Liò : Pège
- Roco
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Leptodon smithii (Hedw.) F.Weber & D.Mohr, 1803
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753